İSRÂ SURESİ

 

Sure adını, “gece yürümek” anlamına gelen ve birinci ayette geçen “isrâ” kelimesinden alır. Hz. Peygamber'in Mi'rac mucizesinin Mekke'den Kudüs'e kadar olan kısmı bu surede anlatıldığından, sure "İsrâ" adını almıştır. Bu sureye “Süphân” ve “Beni İsrâil” suresi de denir. Çünkü bu sure, fesat çıkarmaları sebebiyle İsrailoğulları'nın yeryüzünde iki defa sürgün edilmelerinden de söz etmektedir.

Mekke'de, Kasas suresinden sonra inmiştir. 26, 32, 33, 57 ve 73-80. ayetlerinin Medine'de indiği rivayeti vardır. 

Sure 111 ayettir. Mushafta resmi sırası itibarıyla 17., iniş sırasına göre ise 50. suredir.  

Surenin fazileti hakkında Ahmed, Tirmizî, Neseî ve başkaları Hz. Aişe'den şöyle dediğini rivayet etmektedirler: "Peygamber (a.s.) her gece Beni İsrail ile Zümer surelerini okur­du."

Buharî ve İbni Merdüveyh de İbni Mes'ud'un, Benî İsrail -yani bu sure ile Kehf, Meryem, Tâ-Hâ ve Enbiyâ sureleri hakkında şöyle dediğini rivayet etmektedir: "Bu sureler ilk nazil olmuş eski surelerdendir ve bunlar benim eskiden beri bildiğim sureler arasındadır." Yani bu sureler hepsi de erken dönemlerde Mekke'de inmiş olması ve çeşitli kıssaları ihtiva etmesi gibi ortak özelliklere sahiptirler. 1

Surenin temel konuları: 

Surenin başlıca konusu, peygamberlerin ve resullerin sonuncusunun başından geçen İsrâ mucizesidir. Sure değinilen diğer konular ise şunlardır:

İsrailoğullarının fıtratı. Allah’a karşı tutum ve davranışları; isyan edip fitne çıkarmaları dolayısıyla iki defa sürgüne gönderilmeleri,

Yüce Allah'ın varlığına, birliğine ve kudretine dair deliller,

Bazı temel ahlâk ilkeleri, 

Müşriklerin batıl inançları,

Kur’an’ın eşsizliği ve özellikleri,

Hz.Muhammed’in peygamberliği,

Hz. Musa’nın kıssasından kesitler ve onun mucizeleri,

Mucizelerin amacı ve hikmeti,

Hz. Adem kıssasından kesitler,

Bazı emir ve yasaklar; öğütler,

İnananların ve inkârcıların bu ve öteki dünyadaki durumları,

İnsanın bazı psikolojik özellikleri; insanın fıtratına dair tespitler,

Namaz kılmanın ve duanın önemi..

 

Surenin temel mesajları:

- Hz. Muhammed’in yaşadığı miraç olayı gerçektir.

- İsrailoğulları isyanları sebebiyle cezalandırılmıştır; aynı davranışı gösteren topluluklar benzer cezalarla karşılaşacaktır. 

- Kibir, insanın başına felaket getiren bir özelliktir. İsrailoğulları kibirleri yüzünden felaketlere maruz kalmışlardır.

- Kur’an, müminler için şifa ve rahmettir. İnkârcı zalimler için ise felakettir.

- Kur’an eşsiz bir kitaptır; bütün insanlar ve cinler bir araya gelseler onun bir benzerini oluşturamazlar.

- Kur’an, insanlar okusunlar ve anlasınlar diye indirilmiştir.

- Hak karşısında batıl eninde sonunda etkisiz kalacaktır.

- İnsan nankördür; insana bir nimet verildiğinde sırt çevirir ve yan çizer; bir şer dokunduğu zaman da umutsuzluğa kapılır.

- Herkes fıtratına göre davranır; davranışlarda fıtrat belirleyicidir.

- Ruh hakkında bilgi Allah’a aittir. Ruhla ilgili meselelerle uğraşmak beyhudedir.

- İnatçı inkarcıları mucizeler bile ikna edemez.

- Peygamber, insanüstü bir varlık değildir.

- Hidayet Allah’ın izniyle gerçekleşir.

- Allah’ın hiçbir şeye ihtiyacı yoktur. O çocuk edinmez ve edinmemiştir.

- İnsanın her yaptığı iş kaydedilmektedir.

- Allah, suçsuz yere cezalandırmaz.

- Önderlerin iyi seçilmesine dikkat edilmelidir. Çünkü herkes tabi olduğu önderin önderliğinde Allah katına çıkacaktır.

- Kişi, hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı şeyin ardına düşmemelidir; çünkü kulak, göz ve kalp, bunların hepsi ondan sorumludur.

- Mümin Allah’a ibadet etmeli, ana babayı iyi davranmalı, akrabaya, yoksula, yolcuya yardımcı olmalıdır. İsraftan kaçınmalı, cimri de olmamalıdır. Fakirlik korkusuyla çocuğunu yetiştirmekten sakınmamalıdır. Zinadan uzak durmalı, kimsenin canını kastetmemeli, yetim malı yememeli, verdiği sözde durmalıdır. Ölçü ve tartıda hile yapmamalıdır. Alçak gönüllü olmalı ve kibirlenmemelidir. Konuşurken yumuşak olmalı, incitici söz söylemekten kaçınmalıdır. Allah’ın verdiği nimetlere şükretmeli, namazlarını zamanında kılmalıdır. Bunlar, mümin için temel davranış kurallarıdır.

 

--------------------------------------------------

Vehbe Zuheyli, et-Tefsîru’l-Münîr, Risale Yayınları, 8/7-8.